Historiek

Situering

Het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in de land- en tuinbouw wordt sinds begin jaren '90 met argusogen gevolgd en geëvalueerd. Een overmatige gebruik van deze gewasbeschermingsmiddelen is niet alleen economisch onverantwoord maar het heeft eveneens nadelige gevolgen voor het milieu en voor het imago van de landbouw. Overmatige doseringen kunnen leiden tot onaanvaardbare residuen op de gewassen, milieuverontreiniging en uiteindelijk zelfs tot het optreden van resistentie bij ziekten en plagen tegen chemische bestrijdingsmiddelen.

Verantwoord gebruik van spuitapparatuur

Te hoge doseringen kunnen te wijten zijn aan de landbouwer of de gebruikte spuitapparatuur. Nochtans, als de landbouwer de aanbevolen dosissen (label en/of infoblad product) opvolgt, is de overdosering enkel te wijten aan een onnauwkeurige distributie van het bestrijdingsmiddel. Aangezien landbouwers zelden of nooit dezelfde strook 2-maal behandelen is de spuitmachine zelf de enig resterende oorzaak van een ongelijk verdelingspatroon. Verkeerd afgestelde of gebrekkig onderhouden spuitmachines kunnen tot 400 % van de gewenste dosering verspuiten, terwijl dit op andere plaatsen in het veld kan terugvallen tot slechts 20 %.

Ook in andere Europese landen met een vrijwillige controle van in gebruik zijnde spuittoestellen, waren gelijkaardige besluiten het resultaat. De onderhoudstoestand van het spuittoestel is dus heel belangrijk. Jammer genoeg hebben niet alle landbouwers en plaatselijke dealers voldoende technische expertise en ervaring. Zelfs onderhoudstechnici voor landbouwmachines ontberen vaak de specifieke kennis en ervaring om een spuittoestel correct af te stellen.

Overheidsinitiatieven

West-Europese landen reageerden verschillend op deze situatie. In België werden drie belangrijke acties ondernomen eind jaren 1980 begin 1990. Vooreerst werden regionaal cursussen spuittechniek, inclusief onderhoud en afstelling van spuitmachines, georganiseerd. Gezien slechts 5 % van de landbouwers actief participeerde in deze cursussen, drongen verdere acties zich op. Het toenmalige nationale Ministerie van Middenstand en Landbouw zette een werkgroep op waarin onderzoekers, technici, fabrikanten en landbouwers opgenomen waren. Hun taken waren het uitwerken van een periodieke verplichte keuring voor de in gebruik zijnde spuitmachines en het opstellen van een typereglement voor nieuwe spuitapparatuur. De overheid wou op deze manier:

1. de algemene toestand van de spuitmachines gevoelig verbeteren,
2. het landbouwimago bij de consumenten positief beïnvloeden en
3. de negatieve effecten van onjuiste bespuitingen beperken.

Wettelijke basis

Keuring van in gebruik zijnde spuittoestellen

Met het verschijnen van de Europese richtlijn tot vaststelling van een kader voor communautaire actie ter verwezenlijking van een duurzaam gebruik van pesticiden (2009/128/EG 21 okt 2009) werd de keuring van alle spuittoestellen verplichtend voor alle Europese lidstaten. Bijlage II van deze kaderrichtlijn beschrijft ook in grove lijnen de keuringsmethode. Wettelijke gezien zouden alle Europese spuittoestellen op dit moment moeten gekeurd zijn (uiterste datum 14 december 2016).

In België werd de verplichte keuring van spuittoestellen reeds opgestart eind 1995. Alle in België gebruikte spuitapparatuur is onderworpen aan een 3-jaarlijkse verplichte keuring en de ondertussen negende keuringscyclus startte op 1 januari 2020. Het huidige Belgische keuringsprotocol voldoet aan de voorwaarden opgelegd in Bijlage II van de Europese kaderrichtlijn.

Nieuwe spuittoestellen

Begin 2001 werd de Europese Norm 12761 'Land- en bosbouwmachines - Spuiten en sproeiapparatuur voor vloeibare kunstmest - Milieubescherming' geregistreerd als Belgische Norm. Met het verschijnen van de Europese richtlijn 2009/127/EC (21 okt 2009) die de machinerichtlijn van 2006/42/EC(CE normering) aanvult specifiek voor spuitmachines ontstaat een wettelijk bindend kader voor nieuwe spuitmachines. Deze richtlijn beschrijft in grove lijnen waaraan nieuwe spuitmachines moeten voldoen om op de markt gebracht te worden. De norm EN12761 werd ondertussen herwerkt ISO16119 en geharmoniseerd zodat een duidelijk kader bestaat voor nieuwe spuittoestellen.